**مهد علم ایران و ایرانی**

خطبه شماره 187

و من خطبه له علیه السلام [2] و هی فی ذکر الملاحم [3] الا بابی وامی ، هم من عده اسماؤهم فی السماء معروفه و فی الارض مجهوله [4] الا فتوقعوا ما یکون من ادبار امورکم ، وانقطاع وصلکم ، واستعمال صغارکم [5] ذاک حیث تکون ضربه السیف علی المؤمن اهون من الدرهم من حله [6] ذاک حیث یکون المعطی اعظم اجرا من المعطی [7] ذاک حیث تسکرون من غیر شراب ، بل من النعمه و النعیم ، و تحلفون من غیر اضطرار ، و تکذبون من غیر احراج [8] ذاک اذا عضکم البلاء کما یعض القتب غارب البعیر [9] ما اطول هذا العناء ، و ابعد هذا الرجاء [10] ایها الناس ، القوا هذه الازمه التی تحمل ظهورها الاثقال من ایدیکم ، [11] و لا تصدعوا علی سلطانکم فتذموا غب فعالکم [12] و لا تقتحموا ما استقبلتم من فور نار الفتنه ، و امیطوا عن سننها ، وخلوا قصد السبیل لها : [13] فقد لعمری یهلک فی لهبها المؤمن ، ویسلم فیها غیر المسلم [1] انما مثلی بینکم کمثل السراج فی الظلمه ، یستضی ء به من ولجها [2] فاسمعوا ایها الناس وعوا ، و احضروا آذان قلوبکم تفهموا

ترجمه

[2] از خطبه های امام علیه السلام که درباره حوادث آینده ایراد فرموده .[3] هان پدر و مادرم فدایشان باد آنها از گروهی هستند که نامهایشان در آسمان معروف ولی در زمین گمنامند . [4] آگاه باشید شما آماده عقب گردکردن امور خویش و گسیختگی پیوندها و سر کار آمدن خردسالان و بی تجربه گان و دون همتان خویشتن باشید [5] این وضع زمانی پیش خواهد آمد که قرارگرفتن انسان مؤمن در زیر ضربات شمشیر برای او از یافتن یک درهم پول حلال آسانتر است . [6] زمانی خواهد آمد که اجر و ثواب گیرنده از دهنده بیشتر است [ زیرا دهنده در آن زمان از پول حرام و به خاطر ریا و تظاهر و اسراف می بخشد ولی گیرنده آن را در راه وظیفه شرعی خویش مصرف می کند ] [7] این به هنگامی رخ خواهد داد که مست می شوید اما نه با شراب بلکه بر اثر فراوانی نعمت و قسم می خورید اما نه از روی ناچاری دروغ می گوئید اما نه در اثر واقع شدن در تنگنا [8] این موقعی خواهد بود که بلاها و مصائب همچون باری گران که بر پشت شتران نهاده باشند و سنگینی جهاز گردن آنها را مجروح کند بر شما فشار وارد خواهند ساخت . [9] آه این شکنجه و سختی چه طولانی است ؟ و امید رهائی از آن چه دور [10] ای مردم این افسارهائی که از سنگینی بارها حکایت می کند از دست بیندازید [ دست از افکار پراکنده و نظرات فاسد و پیروی هوسهای سرکش بردارید ] [11] و از گرد پیشوای خود پراکنده مشوید که سرانجام خویشتن را مذمت خواهید کرد [12] خود را در آتش فتنه ای که برافروخته اید میندازید از این کار دوری گزینید و راهی را که به آن منتهی میشود رها سازید که [13] بجان خودم سوگند حوادث دردناکی در پیش است که مؤمن در شعله هایش هلاک می شود اما غیر مسلمان از آن سالم می ماند [1] من در میان شما همچون چراغ در تاریکی هستم که هر کس به سوی آن روی آورد و کنارش نشیند از نورش بهره مند گردد . [2] ای مردم بشنوید و سخنانم را حفظ کنید گوش های قلب خویش را باز کنید و گفته هایم را بفهمید

خطبه شماره 188

و من خطبه له علیه السلام [3] فی الوصیه بامورالتقوی [4] اوصیکم ، ایها الناس ، بتقوی الله و کثره حمده علی آلائه الیکم ، و نعمائه علیکم ، و بلائه لدیکم [5] فکم خصکم بنعمه ، و تدارککم برحمه [6] اعورتم له فسترکم ، و تعرضتم لاخذه فامهلکم [7] الموت [8] و اوصیکم بذکر الموت و اقلال الغفله عنه و کیف غفلتکم عما لیس یغفلکم ، [9] وطمعکم فیمن لیس یمهلکم فکفی واعظا بموتی عاینتموهم ، [10] حملوا الی قبورهم غیر راکبین ، و انزلوا فیها غیر نازلین ، [11] فکانهم لم یکونوا للدنیا عمارا ، و کان الاخره لم تزل لهم دارا [12] اوحشوا ما کانوا یوطنون ، و اوطنوا ما کانوا یوحشون ، [13] واشتغلوا بما فارقوا ، و اضاعوا ما الیه انتقلوا [1] لا عن قبیح یستطیعون انتقالا ، و لا فی حسن یستطیعون ازدیادا [2] انسوا بالدنیا فغرتهم ، و وثقوا بها فصرعتهم [3] سرعه النفاد [4] فسابقوا رحمکم الله الی منازلکم التی امرتم ان تعمروها ، و التی رغبتم فیها ، ودعیتم الیها [5] واستتموا نعم الله علیکم بالصبر علی طاعته ، [6] و المجانبه لمعصیته ، فان غدا من الیوم قریب ما اسرع الساعات فی الیوم ، [7] و اسرع الایام فی الشهر ، و اسرع الشهور فی السنه و اسرع السنین فی العمر

ترجمه

[3] از خطبه های امام ( ع ) که در آن مردم را به امور مهمی توصیه می کندپرهیزکاری و تقوا [4] ای مردم من شما را به تقوا و پرهیزکاری و شکر فراوان خداوند بر نعمتها و احسان و رحمتش که بر شما فروباریده است سفارش میکنم [5] چه بسیار نعمتهائی که ویژه شما قرار داده و شما را به رحمت خویش مورد عنایت خاص گردانیده : [6] شما عیبهای خود را آشکار کردید و او پوشانید و خویش را در معرض مواخذه او قرار دادید اما به شما مهلت داد [7] بهترین اندرزدهنده [8] شما را توصیه می کنم که همواره به یاد مرگ باشید و از آن کمتر غفلت کنید چگونه از آن غافل می مانید در صورتی که او از شما غفلت نمی کند؟[9] و چگونه در چیزی طمع میورزید که به شما مهلت نخواهد داد.آن مردگانی که با چشم خود دیده اید برای عبرت و اندرز شما کافی است .[10] آنهارا به گورستان حمل کردند اما نه اینکه خود بر مرکبی سوار شده باشند، و آنان را در میان قبر قرار دادند اما بدون اینکه خود بتوانند در آن فرودآیند،[11] [آنقدر طول نکشید که ] گویاآنان از مردم این گیتی نبودند و عمری در آن نگذراندند[اما از آن طرف ] گویا سرای آخرت همواره خانه آنها بوده [12] آنها از آنجا که وطنشان بود [ دنیا ] وحشت نمودند و آن جا را که از آن وحشت داشتند وطن همیشگی انتخاب کردند [13] به چیزهائی خود را مشغول ساختند که بالاخره از آنها جدا شدند اما آنچه را که می بایست سرانجام به آن برسند ضایع ساختند 000 [1] نه قدرت دارند از اعمال قبیحی که انجام داده اند برکنار شوند و نه می توانند کار نیکی بر نیکی های خود بیفزایند . [2] به دنیا انس گرفته بودند مغرورشان ساخت و به آن اطمینان نموده بودند مغلوبشان نمود . [3] زندگی زودگذر [4] خدای شما را رحمت کند به سوی منازلی که مامورید آنها را آباد کنید و به آنها ترغیب و دعوت شده اید بشتابید [5] و با صبر و استقامت بر اطاعت فرمان خداوند نعمتهای او را بر خویش تمام گردانید [6] و از معصیت و نافرمانی کناره گیری کنید زیرا فردا به امروز نزدیک است چه ساعات در روز به سرعت می روند ؟ [7] و چه روزها از ماه به سرعت می گذرند ؟ و چه ماهها در سال و سالها در عمر با شتاب سپری می شوند ؟

خطبه شماره 189

و من کلام له علیه السلام [8] فی الایمان و وجوب الهجره اقسام الایمان [9] فمن الایمان ما یکون ثابتا مستقرا فی القلوب ، و منه ما یکون عواری بین القلوب و الصدور ، الی اجل معلوم ] ] [10] فاذا کانت لکم براءه من احد فقفوه حتی یحضره الموت ، فعند ذلک یقع حد البراءه [11] وجوب الهجره [12] و الهجره قائمه علی حدها الاول ما کان لله فی اهل الارض حاجه من مستسر الامه و معلنها [1] لا یقع اسم الهجره علی احد بمعرفه الحجه فی الارض [2] فمن عرفها و اقر بها فهو مهاجر [3] و لا یقع اسم الاستضعاف علی من بلغته الحجه فسمعتها اذنه ووعاها قلبه [4] صعوبه الایمان [5] ان امرنا صعب مستصعب ، لا یحمله الا عبد مؤمن امتحن الله قلبه للایمان [6] و لا یعی حدیثنا الا صدور امینه ، و احلام رزینه [7] علم الوصی [8] ایها الناس ، سلونی قبل ان تفقدونی ، فلانا بطرق السماء اعلم منی بطرق الارض ، [9] قبل ان تشغر برجلها فتنه تطا فی خطامها ، و تذهب باحلام قومها

ترجمه

[8] از سخنان امام ( ع ) درباره ایمان و وجوب هجرت اقسام ایمان [9] ایمان بر دو گونه است یکی ثابت و استوار در دلها و قلوب و دیگری موقت وعاریتی بین قلبها و سینه ها تا سرآمدی معلوم [10] آن گاه که انگیزه بیزاری از کسی برای شما پدید آمد او را مهلت دهید تا هنگامی که مرگش فرارسد که ساعت مرگ مرز بیزاری جستن است [ اگر در آن موقع از اعمال ناشایستش توبه نکرد می توان از او بیزاری جست ] [11] وجوب هجرت [12] اما مهاجرت بر همان حد نخست خود باقی است . [ زیرا ] خداوند به مردم روی زمین از این که ایمانشان را پنهان دارند و یا آشکار کنند نیازی ندارد . [1] نام هجرت را بر کسی نمی توان گذارد جز آن کس که حجت خدا را بر روی زمین بشناسد [2] بنابراین آنکس که حجت خدایرا شناخت و به آن اقرار نمود او مهاجر است . [3] و نام مستضعف بر کسی که حجت برایش اقامه شده گوشش آن را شنیده و قلبش آن را حفظ کرده صدق نمی کند . [4] امر مشکل معرفت [5] شناسائی امر ما کاری است بس دشوار که جز بنده مؤمنی که خداوند قلبش را با ایمان آزموده آن را نپذیرد [6] و احادیث و سخنان ما را جز سینه ها و حافظه های امانت پذیر و عقلهای سالم نگاه نخواهد داشت . [7] دانش پر وسعت وصی پیامبر ( ص ) [8] ای مردم پیش از آنکه مرا نیابید آنچه می خواهید بپرسید که من به راههای آسمان از طرق زمین آشناترم [9] [ بپرسید ] پیش از آنکه فتنه و فساد سرزمین شما را پایمال کند سایه شوم خود را بر آن بگستراند و عقلهای شما را دگرگون سازد

خطبه شماره 190

و من خطبه له علیه السلام [10] یحمد الله و یثنی علی نبیه و یعظ بالتقوی حمد الله [11] احمده شکرا لانعامه ، و استعینه علی وظائف حقوقه ، عزیز الجند ، عظیم المجد[1] الثناء علی النبی [2] و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ، دعا الی طاعته ، و قاهر اعداءه جهادا عن دینه ، [3] لا یثنیه عن ذلک اجتماع علی تکذیبه ، والتماس لاطفاء نوره [4] العظه بالتقوی [5] فاعتصموا بتقوی الله ، فان لها حبلا وثیقا عروته ، و معقلا منیعا ذروته [6] وبادروا الموت و غمراته ، وامهدوا له قبل حلوله ، [7] و اعدوا له قبل نزوله : فان الغایه القیامه ، و کفی بذلک واعظا لمن عقل [8] و معتبرا لمن جهل و قبل بلوغ الغایه ما تعلمون من ضیق الارماس ، [9] و شده الابلاس ، و هول المطلع ، وروعات الفزع ، واختلاف الاضلاع ، واستکاک الاسماع ، [10] و ظلمه اللحد ، وخیفه الوعد ، وغم الضریح ، وردم الصفیح [11] فالله الله عباد الله فان الدنیا ماضیه بکم علی سنن ، و انتم و الساعه فی قرن [12] و کانها قد جاءت باشراطها ، و ازفت بافراطها ، [13] ووقفت بکم علی صراطها و کانها قد اشرفت بزلازلها ، [14] و اناخت بکلاکلها ، وانصرمت الدنیا باهلها ، [15] و اخرجتهم من حضنها ، فکانت کیوم مضی ، او شهر انقضی ، و صار جدیدها رثا ، [1] و سمینها غثا فی موقف ضنک المقام ، [2] و امور مشتبهه عظام ، و نار شدید کلبها ، عال لجبها ، [3] ساطع لهبها ، متغیظ زفیرها ، متاجج سعیرها ، بعید خمودها ، [4] ذاک وقودها ، مخوف وعیدها ، عم قرارها ، [5] مظلمه اقطارها ، حامیه قدورها ، فظیعه امورها [[ و سیق الذین اتقوا ربهم الی الجنه زمرا ] ] [6] قد امن العذاب ، وانقطع العتاب ، و زحزحوا عن النار ، [7] واطمانت بهم الدار ، ورضوا المثوی و القرار [8] الذین کانت اعمالهم فی الدنیا زاکیه ، واعینهم باکیه ، [9] و کان لیلهم فی دنیا هم نهارا ، تخشعا واستغفارا ، و کان نهارهم لیلا ، توحشا وانقطاعا [10] فجعل الله لهم الجنه مابا ، والجزاء ثوابا ، [[ و کانوا احق بها واهلها ] ] [11] فی ملک دائم ، و نعیم قائم [12] فارعوا عباد الله ما برعایته یفوز فائزکم ، و باضاعته یخسر مبطلکم [13] و بادروا آجالکم باعمالکم ، فانکم مرتهنون بما اسلفتم ، و مدینون بما قدمتم [14] و کان قد نزل بکم المخوف ، فلا رجعه تنالون ، و لا عثره تقالون [15] استعملنا الله و ایاکم بطاعته و طاعه رسوله ، و عفا عنا و عنکم بفضل رحمته [16] الزموا الارض ، واصبروا علی البلاء و لا تحرکوا بایدیکم و سیوفکم فی هوی السنتکم ، [17] و لا تستعجلوا بما لم یعجله الله لکم [1] فانه من مات منکم علی فراشه و هو علی معرفه حق ربه و حق رسوله و اهل بیته مات شهیدا ، [2] و وقع اجره علی الله ، واستوجب ثواب ما نوی من صالح عمله ، [3] و قامت النیه مقام اصلاته لسیفه ، فان لکل شی ء مده و اجلا

ترجمه

[10] از خطبه های امام ( ع ) که در آن از : حمد خداوند تمجید پیامبر موعظه و اندرز سخن بمیان آورده است ستایش خداوند [11] خداوند را به پاس بخشیدن نعمت هایش می ستایم . و بر انجام فرمانش از او یاری می جویم خداوندی که سپاهیانش نیرومند و مجد و عظمتش بزرگ است 000 [1] پیامبر راستین [2] گواهی می دهم که محمد صلی الله علیه و آله و سلم بنده و فرستاده اوست انسانها را به اطاعت از حق دعوت فرمود و با دشمنان خدا در راه دین پیکار کرد [3] و پیروز شد و هیچگاه هماهنگی و اتحاد دشمنانش در تکذیب و خاموش ساختن نور او وی را از کوشش در راه آئینش بازنداشت . [4] اندرز به تقوا [5] بنابراین تقوا پیشه کنید که رشته ای است استوار دستگیره ای است محکم و قله آن پناهگاهی است مطمئن . [6] خود را برای مرگ و پیشامدهای هنگام آن پیش از فراررسیدنش آماده سازید [7] و قبل از اینکه مرگ شما را فراگیرد آنچه لازمه رویاروئی با آن است مهیا کنید : چه اینکه مرگ پایان زندگی است که منتهی به قیامت می شود . و آن برای خردمندان پند و اندرز [8] و برای جاهلان وسیله عبرت است [ آری ] پیش از فرارسیدنش خویش را مهیا کنید برای آنچه آگاهی دارید [9] از : تنگی قبرها شدت غم و اندوه ترس از قیامت بیمهای مکرر به هم ریختن و درهم فرورفتن استخوانها کرشدن گوشها [10] تاریکی لحد وحشت از آینده غم و اندوه در تنگنای گور و پوشاندن آن از سنگ و خاک . [11] زنهار زنهار شما را به خدا ای بندگان خدا دنیا با روش مخصوص خود بر شما خواهد گذشت رشته شما و قیامت بهم پیوسته [12] و گویا علامتهای آن فرا رسیده و با تمام بلاها و نشانه هایش نزدیک شده است [13] گوئی شما را در طریق خود متوقف ساخته زلزله هایش در شرف وقوع است [14] و سینه بر زمین گذارده دنیا از اهل خویش بریده [15] و آنها را از آغوش گرم خود خارج ساخته است . زندگی بر آنان [ که رفتند ] چون روزی بود که گذشت و یا ماهی که سپری شد 000 تازه های آن کهنه شده [1] و فربه هایش لاغر گردیده در جایگاهی تنگ [2] در میان مشکلاتی بزرگ آتشی پر شور که صدای زبانه هایش وحشتزا [3] و شراره هایش تا دل آسمان زبانه می کشد غرشش پر هیجان فروزنده و گدازنده و خاموشیش بسیار دور [4] آتشگیره اش مشتعل تهدیدش خوفناک قرارگاهش تاریک [5] اطراف و جوانبش تیره و ظلماتی دیگ های جوشانش سخت داغ و اوضاعش سخت وحشتناک [ این جایگاه گناهکاران است ] [اما] پرهیزکاران را گروه گروه بسوی بهشت رهنمون می شوند [6] از کیفر و عذاب ایمنند و از سرزنش ها آسوده و از آتش بر کنارند [7] در خانه های مطمئن قرار گرفته و از این قرارگاه خشنودند [8] اینها کسانی هستند که در دنیا کردارشان پاک چشمانشان گریان [9] شبهایشان در دنیا در اثر خشوع و استغفار روز و روزشان از بیم [ گناه ] شب بوده است . [10] و خداوند بهشت را سرمنزل [ شادمانی آنها ] قرار داده است آنها سزاوار این نعمت و شایسته آن بودند [11] و در این خانه جاودانی در میان نعمتهای پایدار و نابودنشدنی قرار خواهند داشت . [12] بنابراین ای بندگان خدا مراقب چیزی باشید که رستگاران با رعایتش به رستگاری رسیدند و تبهکاران با ضایع ساختنش در خسران و زیان قرار گرفتند . [13] پیش از آنکه مرگتان فرارسد خویش را با اعمالتان آماده سازید چه اینکه شما در گرو کارهائی هستید که پیشتر انجام داده اید و مدیون کرداری هستید که از پیش فرستاده اید . [14] [ از هم اکنون ] فکر کنید مرگ وحشتناک به شما حمله آورده و دیگر بازگشتی نیست و از لغزش ها نمیتوان پوزش خواست . [15] خداوند ما و شما را در راه اطاعت خود و پیامبرش وادارد و از ما و شما بفضل و رحمتش بگذرد . [16] بر جای خود بایستید [ و بدون اجازه دست به نبرد مبرید ] در برابر بلاها و مشکلات استقامت ورزید شمشیرهایتان را در راه هوا و هوس و کلماتی که از زبانتان بیرون می آید به کار نیندازید [17] و درباره آن چه خداوند تعجیل آن را لازم ندانسته شتاب مکنید 000 [1] زیرا آنکس از شما که در بستر خویش بمیرد ولی بطور شایسته معرفت خدا و پیامبر و اهلبیتش را داشته باشد شهید از دنیا رفته [2] و اجر و پاداشش بر خدا است . و ثواب اعمال شایسته ای را که قصد انجام آن را داشته است می برد [3] و نیتش جانشین ضربات شمشیرش قرار می گیرد [ این سخن را به این خاطر می گویم که ] هر چیزی وقت مشخصی دارد و سرآمدی معین